راه‌کار برای کاهش صدای موتور برق

امروزه موتور برق به عنوان جایگزین برق شبکه توزیع در زمان‌های قطعی شبکه بسیار فراگیر شده است. همچنین استفاده از موتور برق در کارگاه‌ها و به عنوان منبع توان برای تجهیزات مختلف اعم از دستگاه جوشکاری، برش فلزات، اره و دریل و ... مورد استفاده می‌باشد. همچنین استفاده از انواع موتور برق مخصوصا موتور برق اینورتری به دلیل مصرف بسیار کم سوخت و همچنین صدای کم این دستگاه در زمان کارکرد در منازل، ویلا و کمپ‌های مسافرتی بسیار متداول می‌باشد.

عوامل موثر بر صدای موتور برق

در زمان خرید موتور برق، یکی از مهم‌ترین پارامترها در انتخاب ژنراتور مورد نظر، میزان صدای تولیدی دستگاه حین کارکرد می‌باشد. صدای موتور برق معلول عوامل متنوعی می‌باشد که در نهایت همگی بر روی میزان دسیبل نویز تولیدی دستگاه تاثیرگزار می‌باشند. 

نوع سوخت دستگاه

سوخت‌های متداول برای دستگاه موتور برق، بنزین، گازوییل و گاز شهری می‌باشند. در ایران به دلیل در دسترس بودن بنزین، متداول‌ترین سوخت، بنزین می‌باشد. از بین موتور برق‌ها با سوخت‌های متداول، نوع گازی آن آلودگی صوتی کمتری ایجاد می‌کند. میزان صدای موتور برق دیزلی و موتور برق بنزینی نیز در حدود هم قرار دارند. در واقع نوع سوخت پارامتر تاثیرگزار در این دو نوع دستگاه نمی‌باشد و پارمترهای دیگر تاثیر بیشتری خواهند داشت.

برند و تکنولوژی کنترلی موتور برق

در کنترل موتور برق به منظور تولید ولتاژ و فرکانس پایدار و با کیفیت و همچنین ایجاد ثبات در توان تحویلی به مدار، سیستم‌های کنترلی متنوعی وجود دارند. یکی از جدیدترین و بهترین نوع این سیستم‌ها سیستم کنترل سوییچینگ حلقه بسته می‌باشد. این سیستم در موتور برق بی صدا یا اینورتری وجود دارد. در استفاده از این نوع سیستم بر روی انواع موتور برق به جهت تاثیر بر قیمت دستگاه، محدودیت‌هایی وجود دارد و بیشتر بر روی موتور برق‌های با توان پایین یا همان موتور برق کیفی استفاده می‌شود.

توان خروجی موتور برق

واضح است که میزان توان مصرفی از موتور برق بر روی صدای تولیدی آن تاثیر مستقیم دارد. هر چه مصرف کننده جریان بیشتری را از دستگاه طلب کند، سیستم کنترلی موتور برق مجبور است تا سوخت بیشتری به موتور دستگاه برساند. با افزایش سوخت، توان موتور مکانیکی بالا رفته و صدای بیشتری تولید می‌کند.

طول عمر دستگاه

با افزایش ساعات کارکرد دستگاه و مستهلک شدن بخش‌های مختلف آن، راندمان دستگاه کاهش پیدا کرده و این امر باعث بیشتر شدن صدای دستگاه نسبت به زمان خرید آن می‌شود. بازبینی دوره‌ای، تعویض قطعات معیوب، نگهداری و استفاده از دستگاه در شرایط مناسب و ... باعث کاهش سرعت استهلاک قطعات دستگاه خواهند شد.

میزان صدا در موتور برق

با توجه به پارامترهای ذکر شده در بالا، اندازه‌گیری میزان صدای موتور برق در شرایط مختلف بسیار دشوار می‌باشد. با این حال برخی از شرکت‌های تولید کننده موتور برق، میزان صدای تولیدی توسط دستگاه را برای توان‌های مختلف خروجی دستگاه اندازه‌گیری کرده‌اند. مجددا تاکید می‌کنیم که این اعداد تنها جنبه‌ی مقایسه‌ای داشته و همان‌طور که بیان شد، صدای نویز دستگاه معلول عوامل متعددی می‌باشد.

کاهش صدای موتور برق

در این بخش چند راه‌کار به منظور کاهش صدای موتور برق در حین کارکرد را ارایه خواهیم داد. به طور قطع در صورت استفاده از این راه‌کارها می‌توان به میزان قابل توجهی صدای نویز دستگاه را کاهش داد. طبق اندازه‌گیری‌های انجام شده توسط شرکت‌ها و اشخاص مختلف با بکارگیری بعضی از این روش‌ها تا میزان 70 درصد صدای نویز دستگاه کاهش پیدا کرده است.

محل استقرار مناسب برای موتور برق

نصب دستگاه موتور برق در سطح هموار و قرار دادن جهت خروجی اگزوز در جهت مخالف محل استفاده از موتور برق تاثیر بسزایی در کاهش احساس نویز دستگاه در بخش مصرف‌کننده دارد.

همچنین تا جای ممکن دستگاه از محل استفاده دور باشد. بهتر است تا محل استفاده از دستگاه از نظر میزان رطوبت و دما در شرایط مناسبی بوده تا راندمان دستگاه افزایش یابد. هر چه دستگاه با راندمان بالاتری کار کند، فشار کمتری به موتور وارد شده در نتیجه صدای تولیدی موتور نیز کاهش پیدا می‌کند.

استفاده از صدا خفه کن یا سایلنسر

هر گونه لرزش در بخش‌های مختلف دستگاه باعث ایجاد نویز اضافی نسبت به صدای اصلی موتور خواهد شد. بهتر است همواره بخش‌های مختلف نصب شده روی شاسی دستگاه را بررسی نموده و در صورت لق شدن پیچ‌ها و مهره‌ها آن ها را با آچار مناسب سفت کنید. 

بخش بسیار مهمی از دستگاه که همواره دارای لرزش است، اگزوز موتور برق می‌باشد. به منظور کاهش لرزش اگزوز از وسیله‌ای به نام صدا خفه کن موتور برق یا سایلنسر استفاده می‌شود. این دستگاه با توجه به فرم مکانیکی و جنس خود، علاوه بر کاهش لرزش اگزوز، صدای نویز را جذب خود کرده و در منافذ خود خفه می‌کند. 

سایلنسر‌ها دارای اشکال بسیار متنوعی هستند و هر سازنده‌ی دستگاه نیز نمونه‌های قابل نصب بر روی تولیدات خود را معمولا ارایه می‌دهد. در زیر چند نمونه از این وسیله نشان داده شده است.

استفاده از کانوپی برای موتور برق

کانوپی به اتاقی اطلاق می‌شود که موتور برق درون آن قرار گرفته و باعث کاهش صدای دستگاه در محل مورد استفاده می‌شود. مزایای کانوپی فقط به کاهش صدای دستگاه محدود نمی‌شود. این اتاقک کاربردی، از تابش مستقیم نور خورشید بر دستگاه جلوگیری کرده و دمای معقول‌تری را برای موتور برق حین کارکرد به‌وجود می‌آورد. همانطور که در بالا بیان شد، این مسيله به طور مستقیم بر روی راندمان دستگاه، و به شکل غیر مستقیم بر کاهش صدای نویز موتور برق، موثر است.

طراحی کانوپی به‌صورتی می باشد که همچون اتاق‌های ضبط صدا عمل کرده و تا میزان بسیار زیادی، از خروج صدای دستگاه موثر است.

در تصویر زیر نمونه‌ی ساده‌ای از کانوپی دست‌ساز را مشاهده می‌کنید. انواع مختلف صنعتی و تجاری از این دستگاه وجود دارد. در ساخت دستی کانوپی توجه به این نکته بسیار مهم می‌باشد که دود حاصل از کارکرد دستگاه به راحتی از اتاقک خارج شود. در صورتی که این اتفاق نیوفتد، میزان اکسیژن موجود در کانوپی کاهش پیدا کرده و این امر باعث افت راندمان دستگاه و در نهایت خاموش شدن دستگاه خواهد شد.