موتور برق بنزینی

امروزه وجود برق در کنار زندگی روزمره امری عادی می‌باشد. فقط کافی است تا لحظه‌ای برق از شبکه توزیع قطع شود. در آن لحظه بیشتر از قبل متوجه اعتیاد روزانه‌ی خود به انرژی برق خواهیم شد. در بعضی مواقع قطعی برق شبکه بیشتر ما را مورد آزار قرار می‌دهد. در گرمای تابستان، در زمانی که شارژ گوشی همراهمان رو به اتمام است، زمانی که از تلویزیون مشغول تماشای برنامه‌ی مورد علاقه‌ی خود هستیم و یا شاید زمانی که هوس یک میلک‌شیک شکلات خنک کرده ایم.

امروزه انرژی برق در تمام بخش‌های زندگی ما رسوخ پیدا کرده است. خانه، مدرسه، محل کار، باغ، ویلا و ... . پس نیاز است در شرایط حساس بتوانیم این نیاز مهم خود را برطرف سازیم. ژنراتورهای برق که در اصطلاح عمومی به عنوان موتور برق شناخته می‌شوند، یکی از تجهیزات به منظور ایجاد انرژی برق در زمان‌های قطعی شبکه می‌باشند. از دیگر تجهیزات پشتیبان برای برق شبکه می‌توان به سلول‌های خورشیدی اشاره کرد. هر کدام از این دو مورد بیان شده دارای مزایا و معایبی هستند که به زودی در مطلبی کامل به این مقوله خواهیم پرداخت.

وظیفه‌ی اصلی انواع ژنراتور برق یا موتور برق، تبدیل سوخت موتور به جریان الکتریکی می‌باشد. در موتور برق های بنزینی، سوخت دستگاه بنزین بوده و از احتراق و مصرف بنزین، برق خروجی به منظور مصارف مختلف تامین می‌شود. در موتور برق‌های دیزل سوخت مصرفی، گازوییل می‌باشد، و در نهایت سوخت موتور برق‌های گازی نیز، گاز شهری می‌باشد. البته لازم به ذکر است انواع دیگری از موتور برق نیز وجود دارد که با سوخت‌های متفاوتی خروجی برق را تامین می‌کنند. مانند موتور برق‌های نفتی و یا حتی موتور برق‌های آب سوز!!!

در کشور ما متداول ترین انواع موتور برق، نوع بنزینی، گازی و دیزلی هستند که با توجه به شرایط محل استفاده، توسط افراد تهیه می‌گردد.

موتور برق بنزینی چیست؟

در میان انواع ژنراتورهای برق، موتور برق بنزینی یکی از کاربردی ترین آن‌ها می‌باشد. مهم‌ترین دلیل کاربردی‌تر بودن این نوع از موتور برق نسبت به سایر مدل‌های دیزلی و گازسوز، در دسترس بودن سوخت آن می‌باشد. در ایران سوخت بنزین در همه جا با قیمت مناسب در دسترس می‌باشد. 

موتور برق بنزینی متشکل از یک موتور درون سوز ۲ زمانه یا ۴ زمانه می‌باشد که حرکت و روشن بودن این موتور، بخش ژنراتور دستگاه را به حرکت درآورده و برق مورد نیاز ما را تامین می‌کند. البته که وجود مدار‌های الکترونیکی، کیفیت برق خروجی دستگاه را دایما کنترل نموده و خیال ما را از داشتن ولتاژ و جریان با ثبات و با کیفیت مناسب، راحت می‌کند. 

نوع برق خروجی موتور برق بنزینی

میزان توان خروجی موتور برق‌های بنزینی به شرایط متفاوتی بستگی دارد. این توان خروجی معمولا با واحد کیلو وات (kW) یا کاوآ (kVA) بیان می‌شود. ظرفیت موتور احتراقی، نوع سوخت، کیفیت و طول عمر دستگاه و ... در ظرفیت توان خروجی دستگاه موثر است. موتور برق‌های بنزینی با ظرفیت‌های متفاوت به دو صورت کلی زیر برق را در اختیار مصرف کننده قرار می دهند.

موتور برق بنزینی تک فاز

این نوع موتور برق‌های بنزینی، خروجی برق تک فاز داشته و ولتاژ موثر خروجی آن‌ها ۲۲۰ ولت می باشد. از حاصل‌ضرب ولتاژ خروجی (۲۲۰ ولت) در ماکزیمم جریان خروجی قابل تامین توسط موتور برق بنزینی، ظرفیت توان این نوع از موتور برق‌ها بدست می آید. کاربردی‌ترین و پرمصرف ترین موتور برق بنزینی تک فاز، موتور برق ۵ کیلو وات می‌باشد. این نوع از موتور برق‌ها توانایی تامین جریانی در حدود ۲۵ آمپر را داشته و مناسب مصارف خانگی می‌باشد.

موتور برق بنزینی سه فاز

این نوع از موتور برق های بنزینی مورد استفاده در صنایع می‌باشند. در صنایع دستگاه‌ها عمدتا با برق سه فاز راه‌اندازی می‌شوند. توان خروجی این دستگاه‌ها بسیار بیشتر از نوع تک فاز بوده و در نتیجه از نظر تولید صدا، مصرف سوخت و آلودگی و همچنین سایز دستگاه بسیار بزرگ‌تر می‌باشد.

انواع توان‌های موتور برق بنزینی

توان مهم‌ترین معیار برای دسته ‌بندی و بررسی قابلیت‌های کاربردی انواع ژنراتور چه در فضاهای ساختمانی و یا محیط‌های کارگاهی و صنعتی است. با توجه به توان می‌توانیم دورنمایی از قابلیت‌های کاربردی، ابعاد، ظرفیت، توانایی‌ها و… هر موتور برق را داشته باشیم. در عین ‌حال هرکدام از مولدهای بنزین سوز را می‌توانیم با توجه به کلاس توان در دسته ‌بندی‌های گوناگون از مدل‌های مسافرتی، خانگی و کارگاهی قرار بدهیم. بر این اساس انواع توان‌های موتور برق بنزینی به قرار زیر هستند:

موتور برق بنزینی ۱ کیلو وات

ژنراتورهای کوچک ۱ کیلو واتی سبک‌ترین نوع هستند که در ابعادی کوچک برای تأمین توان در فعالیت‌های ساده مانند راه‌اندازی تجهیزات مسافرتی و کمپینگ کارایی دارند. این مدل‌های ۱ کیلو واتی معمولاً قادر هستند تا حداکثر توان 1.2 کیلو وات را تولید کرده و از هر ۲ نوع خروجی برق تک‌فاز 220 ولت جریان AC و برق ۱۲ ولت DC پشتیبانی می‌کنند. این مولدهای کوچک ۱ کیلو واتی معمولا کارکردی ملایم با تولید صدا در حد ۶۵ دسی بل دارند و از آن‌ها برای فعالیت‌ها مانند کمپینگ و یا راه‌اندازی تجهیزات سبک خانه در حد روشنایی و تلویزیون و… استفاده می‌کنند.

موتور برق بنزینی 2.5 کیلو وات

یک توان کاملاً کاربردی در مرز مصارف خانگی است. توان نامی خروجی این مولدها معمولاً ۲ کیلو وات است که در شرایط ماکزیمم می‌توانند توانی در حدود 2.5 کیلو وات را تولید نمایند. از این مقدار توان با برق تک‌فاز ۲۲۰ ولت می‌توانیم تجهیزات معمول یک خانه اعم از چند عدد روشنایی و تلویزیون و یخچالی کوچک را روشن کنیم. برای طراحی مدل‌های 2.5 کیلو واتی از موتور تک سیلندر بنزین سوز و معمولاً ۴ زمانه استفاده می‌کنند که به شکل هندلی راه‌اندازی خواهد شد. کنترل ولتاژ به ‌همراه ابعاد کوچک با قابلیت حمل ‌و نقل ساده ویژگی‌های برجسته این محصول است که استفاده از آن‌ها را در خانه‌های کوچک روستایی و یا راه‌اندازی تجهیزات سبک در حد دریل و یا کف‌کش 0.5 اسب ممکن می‌سازد.

موتور برق بنزینی ۳ کیلو وات

مولدهای ۳ کیلو واتی از محبوب‌ترین‌ها محسوب می‌شوند، چراکه طراحی با ابعادی کوچک، وزن سبک اما قدرت کافی برای راه‌اندازی تجهیزات الکتریکی در یک خانه متعارف و یا یک فروشگاه کوچک را دارند. این مدل‌های ۳ کیلو وات و بنزین سوز را با استفاده از موتور تک سیلندر ۴ زمانه و هندلی طراحی می‌کنند و در سمت آلترناتور آنها از ۲ عدد خروجی برق ۲20 ولت AC و معمولاً یک خروجی برق ۱۲ ولت DC گنجانده شده ‌است. با استفاده از موتور برق بنزینی ۳ کیلو وات می‌توانیم تجهیزات تک‌فاز اعم از روشنایی، یخچال، تلویزیون و… را راه‌اندازی کنیم. همچنین از توان کافی برای راه‌اندازی پمپ آب‌ها و یا کف‌کش های ۱ اسب برخوردار هستیم.

موتور برق بنزینی 4.5 کیلو وات

مولدهای 4 کیلو واتی در حد توانی ایده‌آل طراحی شده‌اند. با توان خروجی برق تک‌فاز این مولدهای نسبتاً کوچک و بنزین سوز می‌توانیم به ‌راحتی تمامی تجهیزات متعارف یک خانه اعم از تلویزیون، یخچال کوچک، کولر و چند عدد روشنایی و… را راه‌اندازی کنیم. در عین‌ حال از قابلیت راه‌اندازی یک پمپ آب کوچک و یا یک کف‌کش ساختمانی ۲ اسب برخوردار هستیم. این مولدها 4.5 کیلو واتی را با استفاده از موتور بنزین سوز و تک سیلندر با عملکرد ۴ زمانه طراحی می‌کنند که در هر ۲ مدل استارتی و یا هندلی موجود است. از طرفی برخی از برندها برای طراحی این مدل از شاسی های چرخ‌دار استفاده کرده‌اند.

موتور برق بنزینی ۵.۵ کیلو وات

مولدهای ۵.۵ کیلو واتی محبوب‌ترین نوع از سری مدل‌های بنزینی هستند که قابلیت کارکرد و راه‌اندازی طیف بزرگی از تجهیزات و مصارف خانگی، فروشگاهی، خدماتی و یا کارگاهی را دارند. توان ۵.۵ کیلو وات این ژنراتورهای کوچک و بنزین سوز برای تأمین برق و راه‌اندازی تجهیزات الکتریکی یکی خانه‌ای بزرگ کافی است. در عین ‌حال مناسب کار در فعالیت‌های باغبانی و راه‌اندازی تجهیزات از قبیل موتور پمپ آب‌های کشاورزی است.

همچنین از این مقدار توان به ‌راحتی می‌توانیم در محیط کارگاهی و راه‌اندازی تجهیزات سبک از قبیل بتونیر ۲۵۰ لیتری و  بالابر ساختمانی تک فاز استفاده کنیم. برای طراحی و ساخت مولدهای ۵.۵ کیلو وات از موتورهای سبک و تک سیلندر بنزین سوز با عملکرد ۴ زمانه به همراه آلترناتیو با ۲ عدد خروجی برق ۲۲۰ ولت تک فاز استفاده می‌کنند. برخی مدل‌ها دارای خروجی برق ۱۲ ولت DC هستند. 

موتور برق بنزینی 6.5 کیلو وات

ژنراتورهای بنزین سوز با قابلیت تولید برق تک‌فاز با توان 6.5 کیلو وات کوچک‌ترین سایز از مولدهای کارگاهی محسوب می‌شوند که تمام‌ قد می‌توانیم از آن‌ها در یک محیط صنعتی و برای فعال ‌سازی تجهیزات الکتریکی تک فاز استفاده کنیم. البته توصیه شده‌ است هربار برای راه‌اندازی یک دستگاه تک‌فاز کارگاهی اعم از بالابر و یا به بتونیر و حتی میل‌گرد بر استفاده کنیم. برای ساخت این مدل‌های 6.5 کیلو واتی از موتور تک سیلندر با ظرفیت بیشتر از ۴۰۰ سی‌سی استفاده می‌کنند که به روش استارتی راه‌اندازی خواهد شد. همچنین ابعاد موتور برق بنزینی 6.5 کیلو وات آن‌قدر بزرگ است که برای طراحی آن از شاسی‌های چرخدار استفاده ‌شده است.

موتور برق بنزینی 7.5 کیلو وات

یک سایز کاملاً کاربردی برای حضور در فعالیت‌های سبک و متوسط کارگاهی است. با توان 7.5 کیلو وات این مولدها به ‌راحتی قادر هستیم تا برای فعال‌سازی تجهیزات سبک صنعتی از نوع تک فاز دست‌ به ‌کار شویم. در عین ‌حال برخی برندها از قابلیت تولید برق سه فاز در این سطح استفاده کرده‌اند. البته از این مولدهای 7.5 کیلو واتی و تک فاز برای نصب در فضای ساختمانی با هدف تأمین برق اضطراری واحدهای خدماتی و یا اداری نیز استفاده می‌کنند. این سری از مولدهای 7.5 کیلو وات را با استفاده از تابلو برق راه انداز ATS طراحی می‌کنند و کاملاً مناسب آغاز کار تجهیزات حساس اداری و خدماتی در صورت قطع جریان برق هستند.

موتور برق بنزینی 8.5 کیلو وات

مولدهای 8.5 کیلو وات عملا ژنراتورهای کوچکی هستند که می‌توانند تجهیزات بزرگ با ابعاد کارگاهی و در فعالیت‌های صنعتی و ساختمانی را راه‌اندازی کنند. در عین ‌حال از توان کاملاً ایده‌آل برای فعالیت‌های سنگین در حیطه‌ی باغبانی پشتیبانی می‌کند. توان نامی این نوع مولدها در حد 8 کیلو وات است که در شرایط ماکزیمم قادر به تولید 8.5 کیلو وات برق تک فاز هستند. البته برخی از مدل‌ها در این توان با قابلیت تولید برق سه فاز طراحی شده‌اند. آلترناتیوهای این مولدهای 8.5 کیلو واتی را با امکان پشتیبانی از ۳ عدد خروجی برق تک فاز مجهز به سیستم AVR طراحی می‌کنند. همچنین در این مولدها از موتور تک سیلندر با ظرفیت بیش‌ از ۴۶۰ سی‌سی، شاسی با چرخ و دسته جهت جابجایی ساده، قابلیت راه‌اندازی هندلی-استارتی استفاده ‌شده است.

موتور برق بنزینی ۹ کیلو وات

ژنراتورهای بنزین سوز با قابلیت تولید ۹ کیلو وات توان الکتریکی در سطح مدل‌های کاملاً حرفه‌ای برای استفاده در فضاهای متنوع کارگاهی قرار می‌گیرند. به‌ راحتی قادر هستید که چندین عدد تجهیز کارگاهی در سطح برق تک‌فاز و یا سه فاز را با استفاده از این نوع مولد راه‌اندازی کنید. در عین‌ حال مقدار توان آن برای فعالیت‌های سنگین مانند جوشکاری نیز مناسب است. از طرفی در بخش آلترناتیو تمام مس این مولدها از خروجی های تک فاز با قابلیت جریان دهی صنعتی تا حداکثر ۴۰ آمپر استفاده می‌کنند. موتور تک‌ سیلندر با عملکرد ۴ زمانه به ظرفیت حداقل ۴۶۰ سی‌سی، راه‌اندازی استارتی و شاسی مجهز به چرخ و دسته ویژگی‌هایی برجسته‌ی مولدهای کارآمد ۹ کیلو واتی است.

موتور برق بنزینی ۱۰ کیلو وات

موتور برق بنزینی ۱۰ کیلو وات کاملاً در سطح فعالیت‌های حرفه‌ای از فضاهای بزرگ و متنوع کارگاهی طراحی ‌شده است. در عین ‌حال برخی از برندها این سطح توان را با پنل راه‌اندازی ATS طراحی می‌کنند تا با قابلیت راه‌اندازی اتوماتیک برای پوشش برق اضطراری در واحدهای بزرگ اداری و خدماتی و حتی فروشگاهی نیز مناسب باشد. ژنراتورهای بنزین سوز از نوع ۱۰ کیلو واتی را با استفاده از موتور تک سیلندر ۴ زمانه اما با ظرفیت قابل‌ توجه حداقل ۷۲۰ سی‌سی طراحی می‌کنند. تمامی مدل‌های ۱۰ کیلو وات ساخته ‌شده توسط برندهای مختلف بازار از قابلیت تولید برق سه فاز برای نصب در واحدهای بزرگ صنعتی و کارگاهی برخوردار هستند. 

موتور برق بنزینی ۱۱ کیلو وات

مولدهای ۱۱ کیلو واتی را می‌توانیم ژنراتورهای سطح متوسطی معرفی کنیم که برای کارهای سنگین محیط کارگاه و فعال‌سازی تجهیزات سه فاز آمادگی کامل دارد. برای ساخت مولدهای ۱۱ کیلو واتی از موتورهای تک سیلندر با عملکرد 4 زمانه و ظرفیت فراتر از ۷۵۰ سی‌سی استفاده می‌کنند. موتور کار شده در آنها آنقدر قدرتمند است که توانی فراتر از ۲۳ اسب بخار تولید خواهد کرد. در عین ‌حال از قابلیت پشتیبانی برق سه فاز و همچنین برق تک‌فاز جریان صنعتی برخوردار هستند. این مدل‌های ۱۱ کیلو وات را با استفاده از شاسی چرخ و دسته، سیستم‌های کنترل اتوماتیک AVR، راه‌اندازی استارتی و… می‌سازند. همچنین برخی از برندها محصول ۱۱ کیلو وات خود را با قابلیت راه‌انداز ATS مناسب فعالیت‌های برق اضطراری طراحی می‌کنند.

موتور برق بنزینی ۱۹ کیلو وات

مولدهای بنزین سوز و ۱۹ کیلو واتی بزرگ‌ترین سایز استاندارد یک ژنراتور است که در ساخت آن از موتور بنزین سوز استفاده ‌شده است. البته برای طراحی این مدل‌های کاملاً توانمند ۱۹ کیلو واتی از موتور ۲ سیلندر با عملکرد ۴ زمانه و حداقل ظرفیت ۹0۰ سی‌سی استفاده می‌کنند. در عین ‌حال تمامی مدل‌های طراحی ‌شده از برندهای مختلف بازار در سطح تولید برق سه فاز هستند و موتور بنزین سوز آن‌ها به روش استارتی راه‌اندازی می‌شود. همچنین برخی از مدل‌های ۱۹ کیلو واتی با امکان نصب پنل ATS و همچنین برخورداری از محفظه کاهش صدای کانوپی مناسب نصب و بهره‌برداری در فضاهای ساختمانی و تأمین برق اضطراری سازمان و اداره‌جات و… هستند.

کاربرد موتور برق بنزینی

همان‌طور که پیش‌تر بیان شد، موتور برق بنزینی در کشور ایران بسیار متداول و کاربردی می‌باشد. این موتور برق‌ها دارای توان‌های خروجی متفاوت می‌باشند. برخی از موتور برق‌های بنزینی با توجه به ضعیف‌تر بودن موتور آن‌ها صدای کمتری را در حین عملکرد تولید کرده و در نتیجه توان خروجی کمتری را ارایه می‌دهند. این نوع از موتور برق‌ها بیشتر در مصارف خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

از دیگر کاربرد‌های موتور برق بنزینی می‌توان به طیف وسیعی از صنایع و مشاغل اشاره کرد. شاید واضح‌ترین مشاغلی که از موتور برق به عنوان تامین کننده انرژی الکتریسیته استفاده می‌کنند می‌توان به جوشکارها، آهنگر‌ها و ... اشاره کرد. این مشاغل در بسیاری از موارد به برق شهری در بخشی که مشغول به کار هستند، دسترسی نداشته و مجبور به استفاده از موتور برق برای تامین برق تجهیزات خود هستند.
بخش دیگری از افراد که از موتور برق بنزینی استفاده می‌کنند، کسانی هستند که در مناطق دور افتاده نسبت که شبکه توزیع برق در حال زندگی هستند. جریان برق خانه، باغ، ویلا، استخر و ... که دور از شبکه توزیع قرار گرفته معمولا توسط موتور برق بنزینی تامین می‌شود.

مزایای موتور برق بنزینی

• سوخت این نوع از موتور برق‌ها همیشه و در همه حال در دسترس می باشد.
• قسمت موتور در موتور برق بنزینی تعمیر و نگهداری ساده‌تری دارد. ضریب اطمینان عملکرد موتور‌های بنزینی به مراتب بالاتر از انواع موتور‌ها با سوخت‌های دیگر می‌باشد.
• سایز موتور برق بنزینی مناسب بوده و به راحتی قابل حمل و نقل می‌باشد. البته که در انواع این موتور برق حتی می‌توان سایز‌های بسیار کوچک و پرتابل را متصور بود.
• قیمت موتور برق بنزینی نسبت به موتور برق دیزل و گازی با توان مشابه، رقابتی بوده و پایین‌تر است.

معایب موتور برق بنزینی

• موتور برق بنزینی با موتور ۲ زمانه نیاز به سوخت ترکیبی داشته و باعث ایجاد محدودیت‌هایی در زمان مصرف می‌شود.
• توان خروجی موتور برق بنزینی نسبت به موتور برق دیزل در سایز مشابه دستگاه، پایین‌تر می‌باشد. به عبارت دیگر موتورهای دیزلی قوی‌تر از موتور‌های بنزینی در سایز یکسان می‌باشند.
• بنزین نسبت به گازوییل درجه احتراق بالاتری دارد. در نتیجه به همراه داشتن سوخت اضافی با خطرات بسیاری همراه می باشد.

تعمیر و نگهداری موتور برق بنزینی

• در بازه‌های معین برای سرویس دوره‌ای خصوصاً بازدید و تعویض روغن موتور دستگاه اقدام کنید. روغن موتور را در هر ۱۰۰ الی ۲۰۰ ساعت کار به ‌طور کامل تعویض کنید.
• در بازه‌های ۶ ماهه برای تعویض شمع، وایر و تسمه در موتور اقدام کنید. در عین ‌حال هر نوع عملکرد ناقص مولد را جدی گرفته و وضعیت شمع موتور را ارزیابی کنید.
• هرچند وقت یک‌بار حتی اگر از دستگاه استفاده نمی‌کنید آن را برای مدتی روشن کنید.
• از پاشیده شدن آب و یا روغن و بنزین بر روی بدنه دستگاه جداً خودداری کنید.
• دستگاه را در مکان تراز و ثابت راه‌اندازی کنید.

دقت کنید که دستگاه تحت بار نامی فعالیت کند. از راه‌اندازی تجهیزات با توان فراتر از ظرفیت دستگاه جداً خودداری کنید.

نکات ایمنی کار با موتور برق بنزینی

• از دستگاه در محیط بسته استفاده نکنید.
• دستگاه را در آب‌وهوای بارانی و یا در مقابل تابش تند نور خورشید راه‌اندازی نکنید.
• از دستگاه متناسب با ظرفیت آن استفاده کنید.
• از تست کردن دستگاه با برق خانگی جداً خودداری کنید.
• مادامی که دستگاه هنوز داغ است، برای سوخت گیری اقدام نکنید.
• از کابل برق مناسب برای اتصال و جریان دهی تجهیزات پس‌ از مولد استفاده کنید.
• در زمان خاموشی روغن‌موتور را بازدید کرده و یا تعویض کنید.

قیمت موتور برق بنزینی

قیمت موتور برق بنزینی به فاکتورهای گوناگون بستگی دارد. ظرفیت دستگاه برای تولید توان در سطح برق تک‌فاز و یا سه فاز مهم‌ترین فاکتور تعیین ‌کننده قیمت است. در عین ‌حال با عوامل دیگری از قبیل مکانیزم راه‌اندازی، نوع عملکرد موتور، نوع طراحی آلترناتیو، امکان بهره‌مندی از خروجی برق صنعتی، سیستم و یا نصب پنل کنترل و… نیز روبه‌رو هستیم که لول قیمت‌گذاری این ژنراتورهای کوچک را تغییر می‌دهد. درکل قیمت موتر برق بنزین سوز با توجه به توان و البته برند سازنده از مدل‌های دیزلی کم‌تر و کارایی آن‌ها در حد کارهای متوسط و معمول فضاهای ساختمانی و کارگاهی ایده‌آل است.